Now Reading
Bebekler Ne Zaman Emekler?

Bebekler Ne Zaman Emekler?

Emekleme Dönemi

Dr. Fizyoterapist Aymen Balıkçı ile bebeklerin emekleme ve yürüme dönemine ilişkin çok faydalı bilgiler içeren bir yazı dizi hazırladık. İlk bölümde Bebeklerin emeklemesi konusunu kendisine sorduk. Bebekler ne zaman emekler? Emeklemeden yürümek bir sorun mudur?

Aymen Balıkçı’yı @aymenbalikci sayfasından takip edebilirsiniz.

Keyifle okumanız ve faydalanmanız dileğiyle.

Dr.Fizyoterapist Aymen Balıkçı

Bebekler ne zaman emekler?

Sekizinci-dokuzuncu aylarda bebeklerin emeklemesi beklenir.

Bebek bu aylarda en azından sürünmeli ve kendi başına oturmaya geçmeli.

Onuncu ayda halen emeklemiyor ama tutunup ayağa kalkıyorsa yine sorun yok diye düşünülebilir. Ama yine de kafamda bir soru işareti kalır neden emekleyemiyor diye.

Bebeklerdeki emekleme problemleri üçüncü aylarda yüzükoyun pozisyonda durma ile ilgili zorluklar ile başlıyor. Bu dönemde kollarına yük almayınca omuz ve kol kavşağı yeterince gelişemeyebiliyor, bebekler bu pozisyonda ağırlık aktarmayı öğrenemiyor, vücut parçaları arasındaki koordinasyon yetersiz gelişiyor ve denge sistemi ile vücut arasındaki bağlantı yeterince güçlü olmayabiliyor. Bunun sonucu olarak da sonraki birçok gelişimsel adımda aksama ya da atlama olabiliyor. Ve bir sonraki atlama ya da aksama da yenilerini getiriyor. Böylece bebekte hareket ve deneyim repertuarı zayıflayabiliyor. Örneğin yüzükoyun pozisyonu seven ve bu pozisyonda başarılı olan bebeklerin hareket repertuarında 1000 varyasyon var ise sevmeyen bebekte bu sayı 100’e kadar inecektir. Varyasyonun zayıf olması genelde bir beceri edinimini ya da bir gelişimsel basamağın ortaya çıkmasını tamamen engellemez fakat kaliteyi etkiler. Örneğin yüzükoyun zaman geçirmekte zorlanan ya da rededen bebekler yürüme ile ilgili bir problem yaşamayabilir fakat okul çağında sıralarında dik durmak veya denge-koordinasyon gerektiren aktivitelerde başarılı olmak konusunda zorluk yaşayabilirler. Veya bazen hareket ile ilgili gelişim basamaklarındaki aksamalar ileride çocukluk çağında dikkat, öğrenme veya duygu durumu etkileyebilir ki yeni yapılan araştırmalar buna işaret ediyor.

Ayrıca deneyimli pediatrik fizyoterapistler olarak sadece gelişimsel bir hareketin ya da basamağın var olup olmamasını değil kalitesini de değerlendiriyoruz ki bizi dışarıdaki herhangi birinden ya da farklı profesyonellerden farklı kılan da budur.

Onuncu aya geldiğinde bebek hala emeklemiyor ya da sürünmüyorsa artık bir uzmana getirmekte fayda var diyebilir miyiz?

Öncelikle şunu söylemeliyim ki bütün bebeklerin 3 ay civarında iyi bir pediatrik fizyoterapiste görünmelerinde fayda var. Çoğu zaman iyi bir pediatrik fizyoterapist 3 aylık bebeğin hareket ve davranış repertuarını inceleyerek zorluk alanlarını tespit edebilir ve erken önlem alınmasını sağlayabilir. Bir pediatrik fizyoterapist herhangi bir bebekte bir problem olduğuna dair bir görüş geliştirirse mutlaka bir çocuk nöroloğu ya da gelişimsel pediatriste yönlendirme yapmalıdır.

Onuncu ayda bebek sürünmüyorsa mutlaka bir pediatrik fizyoterapist gerekli. Standart test, ölçek ve gözlemleri ile kapsamlı değerlendirmesini yapmalıdır. Değerlendirme sonuçlarına göre de bir doktor yönlendirmesi yapmak da pediatrik fizyoterapistin görevleri arasındadır.

Bazen geç sürünme/sürünmeme ya da herhangi başka bir gecikmenin nedenleri görünen bu sonuçtan daha önemli olabilir. Bu nedenle bu tür gecikmelerin bireysel farklılık olduğunu kabul etmeden önce bu konuda bir uzamanın değerlendirip buna karar vermesi daha güvenli olacaktır.

Genel olarak dişlerimiz çürüdüğü zaman diş hekimine giden ya da hasta olunca doktora giden bir kültürden geliyoruz. Bu nedenle bebeklerde ciddi bir durum olduğunu düşünmüyorsak bir uzmana danışmıyoruz. Ta ki küçük problemler birikip büyük bir sonuç oluşturana kadar. Oysaki erken müdahale ile büyük bir problemin önüne kolayca geçilebilir. Tıpkı düzenli diş hekimine giderek çürüklerin oluşmasını önlemek gibi.

Bebeklerin emeklemeden yürümeye geçmesi zararlı mıdır?

Emeklemeden yürümeye geçmek zararlı değil ya da en azından elimizde böyle bir araştırma sonucu yok. 1950’lerde bilim insanları emeklemenin yürümenin öncül gelişim basamağı olduğunu savunuyorlardı. Hatta gelişimin birbirini izleyen bir sıradan oluştuğunu öne sürüyorlardı. 1980’lerde ise bilim insanları gelişim basamaklarında farklılıklar olabileceğini ortaya koymuştur ki güncel bilim bunu halen desteklemektedir. Yani emeklemeden yürümenin olabileceğini destekler. Fakat yine güncel araştırmalar emeklemeden yürümenin gelişim basamaklarını engellemezken hareket kalitesini etkileyebileceğini ileri sürmektedir.

Bununla birlikte kendi görüşüm emeklemek bebeklerin repertuarına oldukça zengin deneyimler katan bir basamaktır; el göz koordinasyonu, vücudun iki tarafının koordinasyonu, görsel uzamsal algı, vücut şeması vb. konularda oldukça fayda sağlar. Ve böyle zengin deneyimler sunan bir basamağın atlanması ya da kısa sürmesi muhtemelen bazı etkilere sahip olacaktır. Ayrıca neden emeklenmediği ve emeklemeye kadar olan gelişimsel basamaklarda zorlukların olup olmaması da bu sorunun cevaplarını değiştirecektir.

Emeklememek neyin belirtisi olabilir?

Emekleme basamağındaki atlamanın nedeni bazen zayıf gövde kontrolü, zayıf kas gücü, bazen zayıf koordinasyon ya da zayıf vücut algısı olabilir. Bunların birkaçı ya da hepsi bir arada olabilir. Bazen ise nörolojik bir neden olabilir.

Çoğu zaman ailelerin doktorlardan duyduğu şey ya da aldığı telkin bebeklerde emeklemenin bir gelişim basamağı olmadığıdır. Buna katılmıyorum aslında çünkü birçok gelişimsel tarama testinde emekleme bir gelişim basamağı olarak geçer (Örneğin, Peabody Developmental Motor Scales-2, 2010). Ayrıca çoğu zaman böyle bir sorun bildirildiği zaman ailenin emeklemekten neyi kastettiği de araştırılmalı. Aileler sürünme davranışına da emekleme diyebiliyor ya da patolojik bir sürünmeyi normal olarak sürünme olarak görebiliyor. Bu noktada uzmanların aileye daha çok kulak verip ayrıntılı değerlendirme yapması oldukça önemli.

Paylaşımlarınızda yüzükoyun durmanın öneminden sıklıkla bahsediyorsunuz. Bize de kısaca anlatabilir misiniz?

Normal şartlarda bebekler yüzükoyunu sever. Yüzükoyun durmak onların çevreyi, etrafı keşfetmeleri için daha fazla fırsat tanır. Sırt üstünde sadece kısıtlı alanı keşfedebiliyorlar. Ama yüzü koyuna döndüklerinde artık farklı bir dünya var. Daha fazla uzam var ve daha fazla görsel bilgi almaya başlarlar. Ve onlar için heyecan vericidir bu aslında. Daha fazla aktifler. Yerçekimiyle baş ediyorlar. Ama sevmiyorsa belli ki bir şeyler yolunda gitmiyor onun için.

Yüzükoyun durmayı sevmeyen bebeğin antigrative kasları çok iyi gelişmeyecek, göz ve baş arasındaki uyum zayıf olacak, denge sistemi, boyun ile sırt kasları ve gözler arasındaki uyum zayıf olacak, kolları hakkında daha az bilgisi olacak gibi varsayımların olduğu uzun bir liste yapılabilir.

Bu durum çocukların yürümesini engellemiyor ama ileriki çağlarda bize günlük yaşamdaki bazı zorluklar (sık düşme, yazı yazmada güçlük, arkadaşları ile uyumsuzluk vb) nedeniyle danışan çocukların erken dönemde bu ve buna benzer zorluklar ile kendilerinin gösterdiğini düşünüyorum.

Bununla ilgili çok ciddi bir araştırmamız yok ama şunu çok iyi biliyoruz ki erken dönemde ne kadar çok varyasyonunuz varsa ve repertuvarınız ne kadar zenginse ileriki dönemde o kadar daha kaliteli hareketiniz oluyor.

View Comments (0)

Leave a Reply

Your email address will not be published.

© 2019 Kadın Gezegeni - Tüm Hakları Saklıdır