Bebeklerimizin 6. ayının doldurmasıyla birlikte kafamızda ek gıda ile ilgili sorular oluşmaya başlıyor.
Ek gıdaya geçiş süreci hem ebeveynler hem de bebekler için oldukça hassas bir dönem.
Bebekler ek gıdaya ne zaman başlamalı?
Bebeğin ek gıdaya geçişinde dikkat etmemiz gerekenler nelerdir?
Besin alerjileri, aylara göre günlük besin miktarları ve öğünleri nasıl olmalıdır?
Tüm bu soruları Amerikan Hastanesi’nin çok sevilen Çocuk Doktorlarından Korhan Yılmaz’a sorduk.
Keyifle okumanız ve faydalanmanız dileğiyle.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_separator][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row content_placement=”middle”][vc_column css=”.vc_custom_1569247063813{margin-top: 15px !important;}”][vc_single_image image=”7853″ img_size=”full” add_caption=”yes” alignment=”center”][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]
“Süt çocukluğunu kilolu geçiren çocukların büyük bir kısmı ileride insülin direnci olmaya aday çocuklardır.”
[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]Bebekler ek gıdaya ne zaman başlamalı?Ek gıdaya 6. ayda başlanmasını öneriyoruz. 6. ayında başlamasının sebebi aslında, çocukların sindirim sistemi adaptasyonun orada gelişmeye başladığını düşünüyoruz. Sindirim sisteminin adaptasyonu hareket sistemi adaptasyonu ile beraber olur.
6.ay hala anne sütünün çok yoğun olduğu, hatta 7. ay yine hala anne sütünün yoğun olduğu bir dönem olarak kabul ettiğimiz için, ek gıda/katı gıda için çok acele etmiyoruz. Eskiden 4. aylarda başladığımız durumlarda olurdu ama artık son zamanlarda genel kabul edilen görüş, 6. aydan çok erken davranmamak.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column offset=”vc_hidden-xs”][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]Peki, bu süre uzayabilir mi? Diyelim ki çocuğun besin alerjisi var. İlla ki 6. ayda başlamak zorunda mı? 8. ayda başlayabilir mi?
Olabilir. Aslında bir çocuğun baktığımız zaman süt çocukluğu döneminde, ilk bir sene bile anne sütüyle, %70-80 ihtiyacını karşılayabilir veya bir formül mamayla karşılayabilir. Ama genelde alerjilerde veya reflülerde kabul edilen görüş, sürenin çok da uzamaması. Çünkü bu süreç uzadığı zaman ve yabancı madde dışardan biraz daha geç girdiği zaman alerjik hassasiyet daha da artabiliyor.
Temel görüş birazcık daha alerjik reaksiyon olan çocuklarda, ek gıdalara 6. ayı beklemeden başlamaktadır hatta 5 aylık bir konsepti uygulayanlar da var. Özellikle reflülü çocuklarda. Çünkü reflülü çocukların en önemli ortak özelliği sıvı almaları ve sıvıyı dışarı çıkarmaları. Birazcık midede katılaşma başladığı zaman ki bu katı gıda ile olabiliyor, orada reflü tedavisi de başlamış olabiliyor.
Alerjilerde de çok geciktirmemek lazım. Alerjinin tedavisinde bir an önce maddenin içeri girip erken dönemde immun sisteminin ufak ufak uyarılmasını sağlamak gerekir.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]Ek gıdaya başlamanın erken ya da geç başlamanın zararları var mı?
Major bir zararı yok ama çocuğun hareket kabiliyeti ile beraber olduğunu söyledik ve 6. ayda eğer katı gıdalara başlarsak, erken dönemde başlandığında süt alması gereken güzel dönemde birazcık katı gıda almaya başlayabiliyor. Orada bir süt kaybı oluşabiliyor, emzirme kalitesi bozulabiliyor.
Yine geç başlandığı zaman beslenme adatasyonu biraz zor olabiliyor. Çünkü beslenme adaptasyonunun ortalama 9.-10. aylarda olmasını istiyoruz. Bu diyelim ki ek gıdaya başlama 8. aya kalırsa orada birazcık daha çiğneme ve yutma koordinasyonları açısından dezavantajlar yaşayabiliyoruz.
Sadece anne sütüyle beslenen bazı çocuklarda vitamin ve mineraller açısından, tabi ki artık 6. aydan sonra, ufak ufak baska şeylere de ihtiyaç duyuluyor. Eğer ek gıdaya başlama süresi çok uzarsa demir eksikliği anemisi vs. gelişme ihtimali olabiliyor.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column offset=”vc_hidden-xs”][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]
“Televizyonun karşısında kesinlikle yedirilmemeli.”
[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]Ek gıdaya başlarken nelere dikkat etmeliyiz?- Ek gıdalara başlarken, mevsim sebzeleri ve mevsim meyveleri ile başlamak lazım. Mevsimi dışında çok sebze-meyve vermemek lazım.
- Yine organik dediğimiz; aslında organik kapsamı son zamanlarda birazcık abartılmakla beraber, tarım ilacı çok kullanılmayan ürünlerin mümkün olduğunca seçmek lazım. Çünkü çocuk bünyesi ve bağırsak geçirgenliği ilk zamanlarda çok hassas. Hatta mümkün olduğunca bu ağır metallerden ve toksik maddelerden uzak kalmasını istiyoruz. O yüzden 6.ay birazcık daha seçici olmanın gerektiği bir dönem.
- Yine alerjik reaksiyonların gözlemlenmesi lazım. Çünkü, hiç beklemediğimiz alerjik reaksiyonlarla karşılaşabiliriz. O yüzden, biz genelde 3 gün kuralı uygularız. Yani beslenme başladıktan sonra her bir gıdayı denerken 3 gün 3 gün gözlemlemek gerekiyor.
- Miktarları çok fazla vermemek lazım. Her gün eğer klasik beslersek bir bebek kaşığı arttırarak gitmek lazım. Birden çok büyük miktarlara veya porsiyonlara ulaşmak istemiyoruz. BLW ise zaten çocuğun kendi hareket kabiliyetine bırakıyoruz ki BLW çocuklarında zaten ilk 1 ay bu daha çok oyun gibi geçiyor, porsiyon haline gelmiyor.
- Mümkün olduğunca klasik beslenmede, çocuk beslenmeye başlarken ne çok aç olsun ne çok tok olsun. Çünkü çok aç olduğu zaman anne sütünü isteyecektir. Çok tok olduğu zaman tamamıyla reddedecektir.
- Zorlama ve ısrarın olmaması gerekiyor. Çünkü aslında olay tamamıyla ruhsal adaptasyonun da içerisinde olmuş olduğu bir mekanizma ve kodları vermiş olduğumuz bir dönem. Eğer bu dönemde bir zorlama olursa sinir sitemi açısından da sempatik aktivasyonu arttırmış ve gerginlikler oluşturmuş olabiliyoruz. Çocukla ek gıdalar saatinde zorla yiyecek diye kavga etmemek lazım.
- Önce sebze ve meyve başlangıcı yapıp, sebze-meyve başlangıcında da önce meyve ile başlamamalıyız. Çünkü çocuklar meyvenin tadını daha çok sevdiği için sebze de sorun çıkartabilirler. İkinci planda meyveye başlıyoruz. Önce sebzeler. Genel tecrübeler bunu gösteriyor.
- Eskiden pirinç unu muhallebiler veya pekmez gibi çok yoğun gıdalar çok yoğun kullanılırmış. Artık daha naturel sebze ve meyveyle başlayıp 7. aylardan itibaren yoğurt, yumurta ve benzerlerine yavaş yavaş geçiş yapıyoruz.
- Televizyonun karşısında kesinlikle yedirilmemeli.
Tabi tabi; kısa sürede yesin, porsiyonları büyük tutalım, ama şunu unutmamak lazım, süt çocukluğunu kilolu geçiren çocukların büyük bir kısmı ilerde insulin direnci olmaya aday çocuklardır. O yüzden amaç aslında kilo aldırmak değil. Amaç, içeriği güzel gıda sunmak. Yoksa karbonhidrat içeriği yüksek muhalebilerle veya şeker içeriği yüksek gıdalarla besleyip kilo aldırmak değil.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]Sebzelerin çiğ ya da pişmiş olması farkeder mi?
İlk zamanlarda biraz buharda pişirilmesini öneriyoruz. Tabi ki çok pişmesin, çok yumuşak hale gelmesin. Biraz diri kalması, hafif buharda pişmesi, vitamin ve minarelin içeri hapsaloması çok daha iyi olur. Mesela, ilerleyen zamanlarda başlayan domates için konuşmak gerekirse, domatesin pişmiş hali içerisinde pigmentlerin daha aktif hale gelmesi ve daha faydalı olmasını sağlıyor.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]Aylara göre bebeğin alması gereken günlük besin miktarı ne olmalı? Böyle bir şey var mı? Bebeğe göre değişir mi?
Aslında bebeğin biyolojik ritmine göre değişir. Çok robotik gitmemek lazım gerektiği konusundayız. Yine BLW’nin çıkış noktasına baktığımızda birazcık bebeğin idaresine de bırakılması gerekiyor. Aylık rutin doktor kontrollerinde aksi giden, fazla giden veya eksik giden bir şey varsa tamamlanır.
Ama 6.-7. aylar içerisinde, demin konuştuğumuz gibi aslında hala temel gıda süt olduğu için sütün yoğun bir şekilde alınmasıdır.
Akşam yemekleri 10. aydan sonra genellikle başlar.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]6.ayda bir sebze yemeği günde bir öğün, bir öğün meyve öğünü olabilir.
6.aydan itibaren, sabah kahvaltısına başlanabilir. Bir sebze bir meyve olarak devam edilebilir.
8.-9. aylardan itibaren belki bir akşam yemeğine ufak geçişler yapılıp 10. ayda aslında akşam yemeğine geçilmesi doğru olacaktır.
Bebeğin aslında miktarı çok da gözümüzde büyüttüğümüz kadar değil. Bebeklerin ihtiyaçları avuçlarının içi kadardır. Çok büyük porsiyonlar verip de kendi tatminlerimizi sağladığımız zaman bebeklerle kavgalar başlayabiliyor.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]Bebeklere su ne zaman verilmeye başlanmalı?
6.aydan itibaren bebeklere su verilmeye başlanmalı.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]Biz mi teklif etmeliyiz?
Aslında anne sütünü %80’i su. Formüller de su ile hazırlandığı için su ihtiyaçlarının büyük bir kısmını süt çocukluğu döneminde süt ile karşılıyoruz. O yüzden 6. aydan itibaren biz teklif ederiz; alırsa alır. Zaten ihtiyacına binayen çocuk mutlaka isteyecektir.
Ama asıl su ihtiyacı, sütün azalması ile beraber 9.-10. aydan itibaren başlar.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row]
