Mutfakta sürdürülebilirlik, yapacağımız seçimlerle tamamen doğru orantılı. Şöyle bir mutfaktaki tutumunuzu düşünün. Dünyanın daha yaşanılabilir bir yer olmasını sağlamak, aslında evlerimizdeki alışkanlarımızdan başlıyor. Bu noktada şunu idrak etmek gerekiyor; gelecek nesillere daha yaşanılabilir bir dünya bırakmak aslında tamamen bizim elimizde. Elbette ki hiç kimse tek başına dünyanın doğal kaynaklarının tüketilmesini ve küresel ısınmayı engelleyemez. Ama bireysel sorumluluklarımızı yerine getirdiğimizde, kontrol altına alabilecek gücümüz olduğunu fark edebiliriz.
Sizin küçük diye gördüğünüz o adımlar, zamanla ekolojik ayak izlerini yok etmekle sonuçlanacak. Gelecek nesiller için, çevremiz için, dünyamız için yapabileceğimiz çok şey var. Mutfağımızdan başlayalım!
1. Mutfakta Sürdürülebilirlik İçin Alışveriş
Sizin alt tarafı alışveriş olarak gördüğünüz eylemin arka planında müthiş bir enerji israfı olduğunu hiç düşündünüz mi? Satın aldığınız ürünlerin üreticiden size gelene kadar tahmin edemeyeceğiniz miktarlarda enerji harcanıyor. Bu yüzden öncellikli tercihiniz yerel üreticiden yana olsun. Yaz-kış satılan meyve ve sebzelerden ziyade, hepsini zamanında alın ve tüketin. Yemeklerinizi haftalık olarak planlayarak, bir alışveriş listesi hazırlayın mesela. Bu sayede gerçekten ihtiyacınız kadar olanını satın almış olursunuz. Baklagiller gibi bozulmayan gıdalar dışında istifleme yapmamaya özen gösterin. Yani işe önce alışveriş alışkanlıklarınızı gözden geçirerek başlayabilirsiniz.
2. Sağlıklı Beslenmeye Yönelin
Yerel ve organik ürünler her zaman ilk tercih sıranızda olsun. Eğer yapabiliyorsanız vejetaryen beslenmeye yönelmeniz, mutfakta sürdürülebilirlik için harika bir adım olur. Yapamıyorsanız, kırmızı et tüketiminizi en aza indirmeye çalışmak da bir adımdır. Çünkü et üretiminin karbon salınımına ciddi oranlarda neden olduğu ve bundan dolayı da çevreye verdiği zararlar artık hepimiz tarafından biliniyor. Daha az et tüketmek bile inanın sandığınızdan çok daha büyük etkilere sahip olacak bu konuda.
3. Mutfakta Enerji Tasarrufu
Eğer söz konusu mutfakta sürdürülebilirlik ise elektrik ve su tüketimi kesinlikle en dikkat edilmesi gereken konular arasında başı çekiyor diyebiliriz. Her gün elektrikli mutfak aletlerinizi kullanırken bir daha düşünün isteriz. Mutfakta yemek hazırlarken, mutfak temizliği yaparken sizce ne kadar elektrik ve su harcıyorsunuzdur? Peki bu konuda neler yapabilirsiniz?
- Mutfakta kullandığınız lambaları enerji tasarrufu olanlardan tercih edebilirsiniz.
- Bulaşıkları elde yıkamak yerine bulaşık makinesi tercih edebilirsiniz. Bulaşık makinenizi de tam kapasite dolunca çalıştırmayı ihmal etmeyin tabi. Ayrıca yarım ölçek deterjan kullanmaya da özen gösterebilirsiniz.
- Mutfak robotu kullanmadan önce kendi el becerinize de güvenebilirsiniz.
- Ocağınızın küçük gözünde küçük tencereleri, büyük gözünde büyük tencereleri kullanabilirsiniz. Ocak gözlerini doğru kullanmak da enerji tasarrufu sağlamanıza yardımcı olacaktır.
- Kahve veya çay yaparken su ısıtıcınıza yeterli miktarda su koymaya özen gösterebilirsiniz.
- Ketıl, kahve makinesi, mutfak robotu gibi elektrikli aletlerin fişini takılı bırakmamaya dikkat edebilirsiniz.
- Bulaşık süngeri yerine kabak lifi kullanabilirsiniz. Bu kabak liflerini eskidiğinde toprağa gömebilirsiniz ya da kompost kovanıza atabilirsiniz. Kabak lifi bir bitki olduğu için doğadan geleni yine doğaya aktarmış oluyoruz bu şekilde.
- İçme suyu olarak arıtma suyuna geçebilir ya da cam damacana tercih edebilirsiniz. Bu sayede plastik kullanımını da azaltmış olursunuz.
4. Daha Az Atık
Bireysel olarak yapabileceğimiz en etkili hareketlerden biri daha az atık çıkarmak ve atıkları ayrıştırmak. Geri dönüşüm, sürdürülebilirliğin temel taşlarından biri ne de olsa. Ayrıca kullanacağınız ürünleri geri dönüştürülebilen cam ve kağıt gibi materyallerden tercih edebilirsiniz. Çöplerinizi mutlaka ayrıştırın, hatta olabildiğince atık çıkarmamaya özen gösterin. Özellikle yağ konusuna çok dikkat etmek gerekiyor! Yağı kesinlikle lavaboya dökmemelisiniz. Kullanmayacağınız yağları bir şişede biriktirip, en yakın atık yağ toplama noktalarına götürebilirsiniz. Gıda atıklarınızı ise Bokashi kompost yöntemi ile evde kompost yapabilirsiniz.
5. Market Poşetleri
Olabildiğince plastikten kaçınmak ve market poşeti yerine bez ya da file çantalara yönelmek bu noktada en mantıklısı. Zaten ülkemizde birkaç zamandır ücretli poşet uygulaması sürdürülüyor. Hem bütçenize katkıda bulunmak hem de çevremizi korumak adına, kendi market çantalarımızı kullanmaya başlayabiliriz.
6. Mutfak Düzeni Nasıl Olmalı?
Şunu bilmekte fayda var; mutfakta plastikten yapılmış herhangi bir şeyi bulundurmak, sürdürülebilirlik ilkesine tamamen aykırı bir durum. Bu nedenle mutfağınızda düzeni sağlarken kullandığınız kaplarınızın cam olmasına özen göstermenizi tavsiye ediyoruz. Marketten konserve alışverişi yaparken bile cam olanlarına yönelebilirsiniz. Mutfak aletlerinizde ise tahta ya da bambudan üretilmiş ürünler tercih edebilirsiniz. Elektrikli mutfak aletlerinizi ise cam, çelik ya da yine bambudan üretilmiş olanlardan kullanabilirsiniz. Pişirme kağıdı, streç folyo için ise balmumundan yapılmış kağıtlar işinize yarayacaktır. İnternetten araştırarak bu ürün gruplarına da ulaşabilirsiniz.
7. Mutfak Temizliği
Ne varsa eskilerde var diye boşuna demiyorlar. Büyüklerimizin geçmişte kullandığı doğal ev yapımı temizleyicileri tercih edebiliriz. Ağır kimyasal madde içeren temizlik ürünlerinden uzak durmak sürdürülebilirlik ilkesi açısından doğru bir tercih olacaktır. Ayrıca artık günümüzde ekolojik temizlik maddeleri de daha ulaşılabilir oldu. Doğal ürünlere yönelecekseniz de kabartma tozu, soda ve sirke gibi doğal maddelere bir şans verebilirsiniz.
