Uzman Dil ve Konuşma Terapisti Ayça Ateş bu konuda sorularımızı yanıtladı. Kendisi sosyal medya hesabından da çok faydalı paylaşımlar yapıyor. Takip etmenizi öneririz.
Keyifle okumanız ve faydalanmanız dileğiyle.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column width=”1/2″][vc_single_image image=”10488″ img_size=”300×450″ add_caption=”yes” alignment=”center”][/vc_column][vc_column width=”1/2″][vc_column_text]
“Bilimsel çalışmalar beyin gelişiminin %75’inin 36 aya kadar tamamlandığını söylüyor.”
[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]Çocuklar Neden Geç Konuşur?Gecikmiş konuşmaya dair birden fazla neden sayabiliriz. Bunlar;
1- Genetik faktörler (aile üyesinde/üyelerinde dil gelişimi sorunları olması)
2- Erken doğum, düşük doğum kilosu
3- Kronik kulak rahatsızlıkları (orta kulak iltihabı vb.)
4- Gelişimsel gerilikler, sendromlar (otizm, down sendromu, zihinsel yetersizlikler vb.)
5- Ekrana maruz kalma, uyaran eksikliği
Gecikmiş konuşma yukarıdaki neden/nedenlere bağlı olarak olabileceği gibi yukarıdaki maddelerin hiçbirine dahil olmayan çocuklarda da etiyolojisi belli olmayan (nedeni bilinmeyen) şekilde görülebiliyor.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]Hangi yaş grubunda neleri söyleyemezse çocuk için geç konuşma eğilimi var diyebiliriz?
Çocukların sözcükleri ifade edebilmeleri kadar alıcı dil dediğimiz ifade edici dilden önce gelen becerilerinin de önemli olduğunun altını çizmek istiyorum.
0-12 ay döneminde “hayır” sözcüğünü anlayan, “bay bay” yapmak gibi basit jestleri yapabilen, 12-24 ay döneminde basit sorulara işaret ile ya da sözcükler ile cevap veren, vücudunun bölümleri sorulduğunda gösterebilen bir alıcı dil gelişimi bekliyoruz. 24-36 ay dönemi ile birlikte alıcı dil becerilerinin daha da geliştiği, kavramları anlamaya başladığı (büyük/küçük, altında/içinde vb), ikili yönergelere de cevap verebildiği bir dil performansı bekliyoruz.
Alıcı dil becerilerine ek olarak ifade edici dil sürecinde, 9-15 ay döneminde çocuğun ilk kelimelerinin gelmesini bekliyoruz. 18 ay itibariyle 50 sözcük dağarcığı, 24 ay itibariyle artık kullandığı sözcükleri birleştirerek “anne su, baba gel, top at” gibi sözcük birleştirmeler, cümlecikler oluşturmasını bekliyoruz. 36 ay itibariyle 1000 sözcüğe yakın bir sözcük dağarcığı genişletilmiş cümleler bekliyoruz.
Yukarıdaki paylaştıklarım ifadesel dil becerilerinde tipik dil gelişimi süreci.Eğer bu aylarda yukarıda bahsedilen sözcük dağarcığından gerideyse o zaman gecikmiş konuşmadan söz edebiliriz.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_custom_heading text=”3T Çocukların Geç Konuşmasına Neden Oluyor Mu?” font_container=”tag:h2|text_align:center|color:%23dd3333″ google_fonts=”font_family:Cabin%3Aregular%2Citalic%2C500%2C500italic%2C600%2C600italic%2C700%2C700italic|font_style:600%20bold%20regular%3A600%3Anormal”][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_single_image image=”10477″ img_size=”full” alignment=”center”][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]Çocukların geç konuşmasına neden olabilecek faktörler arasında ekrana maruz kalmayı yani 3T (Tv, telefon, tablet) kullanımını da belirttiniz. Bunu biraz açıklayabilir misiniz? Teknolojik araçlar çocuğun konuşma gelişimine nasıl bir etki yapıyor?
Ekranın iletişim üzerindeki etkisini önce yetişkinler üzerinde düşünün istiyorum. Bir masa etrafında buluşmuş birlikte yemek yiyor görünen fakat aslında telefonuna gömülerek ya da restoranda/mutfakta bulunan televizyona kitlenerek bireysel ve otomatik bir şekilde yemeğini yiyen, iletişimde olamayan yetişkinler. Günümüzde bunun örneklerini her an her yerde görmek mümkün. Ekranın biz yetişkinleri dahi bu kadar içine çektiği ve iletişimi kopardığı bir çağda çocukların dil gelişimini olumsuz etkilemesi yadsınamaz bir gerçek.
Peki nasıl? Biliyorsunuz ki hiçbirimiz konuşmayı ebeveynlerimizin bizi bir masa başına oturtup önümüze kartları, görselleri yığıp tek tek kelime öğretmesiyle öğrenmedik. Oynarken, iletişimdeyken, aktifken öğrendik. Çocuğun tamamen pasif bir şekilde ekranı izleyen olması 3T’nin zararlarından sadece biri.
Aynı zamanda ekran açıkken siz onunla iletişim halinde olsanız, oyun oynuyor olsanız dahi arka fonda süren ekran gürültüsü çocuğun öğrenmesini güçleştiren önemli etkenlerden. Bu nedenle “Ekran açık evet ama biz oyun oynuyoruz, çocuğum ekrana bakmıyor.” Düşüncelerini de yeniden sorgulayın istiyorum. Haliyle biz çocukla etkileşimdeyken yalnızca çocuk-ebeveyn kahkahaları, birlikte söylenen şarkılar, oynanan oyunlar ve edilen sohbetler duymak isteriz. Arka fonda bir gürültünün olmadığı ve ortak ilginin sürdüğü her an çok kıymetli.
Çocukların dil gelişimi için kaç yaşına kadar 3 T ‘den sizce kesin olarak uzak kalmalıdır?
Bilimsel çalışmalar beyin gelişiminin %75’inin 36 aya kadar tamamlandığını söylüyor. Bu nedenle bu dönemde bol oyun, bol etkileşim çok kıymetli. Çağımızda teknolojiden tamamen uzak kalmak gerçekçi bir hedef olmayacaktır. Özellikle büyük ebeveynlerle birlikte yaşayan kalabalık ailelerde, yahut anne babanın işi, ihtiyaçları vb. Durumlar gereği. Böyle olduğunda 0-3 yaş kesin olarak uzak dursun demek iddialı olabilir ama en azından sözcük dağarcığının 50 ve üzeri olmaya başlamasını beklediğimiz, sözcük birleştirmeler ile ifade edici dilin gelişiminin hızlandığı 0-24 ay döneminde 3T’den uzak durmak çok önemli.
Son dönemde çocuklarımız eve daha bağımlı kaldılar. Bazısı daha çok 3 T ile zaman harcıyor. Bu durum konuşma gecikmesi yaşayan çocukların sayısında artış yaratmış mıdır?
2020 Mart ayından bu yana sosyal olarak çok izole bir hayat sürüyoruz. Klinik gözlemlerimden yola çıkarak gecikmiş konuşma şikayetleriyle uzman desteği talebinde bulunanların sayısında artış olduğunu söyleyebilirim. Fakat bunu yalnızca 3T’ye bağlamak uygun olmaz. Çocukların dil gelişimi için etkileşime ihtiyacı var. Şuan da sağlık öncelikleri dolayısıyla çocuklar akranlarıyla etkileşimde bulunabilecekleri park, kreş, oyun alanı, arkadaş buluşmaları vb. Her alandan uzaklar. Hem dil gelişimini güçlendiren alanlardan uzak kalmış olmaları hem de dil gelişimine ket vuran 3T ile çok vakit geçiriyor olmaları bu konuda destek ihtiyacı olan çocukların sayısını arttırıyor görünmektedir.
Tüm bu bilgilere ek olarak gecikmiş konuşmanın yukarıda da bahsettiğim gibi pek çok nedeni olabileceği ve yalnızca çevresel etmenlere bağlı olmadığının altını çizmek istiyorum.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]
